Ludzie namalowali taką ilość obrazów, że historia malarstwa wydaje się niemożliwa do ogarnięcia jednym spojrzeniem, ale to tylko pozór, bo z każdej epoki pozostawało zaledwie kilkanaście nazwisk i tyle samo dzieł, które otwierały nowe horyzonty.

W porządku chronologicznym całą historię malarstwa europejskiego można podzielić na kilka działów:

malarstwo prehistoryczne, które można podziwiać, ale o którym niewiele można powiedzieć mądrego,
malarstwo starożytne, w którym po raz pierwszy doszło do starcia realizmu i propagandy,
malarstwo średniowieczne, w którym jedynym celem sztuki było głoszenie boskiej chwały,
malarstwo nowożytne, w którym stopniowo jedynym celem sztuki stawało się głoszenie chwały człowieka,
malarstwo romantyczne, którym odkryło, że nie ma zbyt wielu podstaw do głoszenia chwały człowieczej,
malarstwo postromantyczne (lub premodernistyczne), w którym poszukiwano podstaw nowej duchowości w życiu i w sztuce,
malarstwo modernistyczne, w którym całą tradycję wyrzucono na śmietnik, aby nową sztukę stworzyć od nowa,
malarstwo postmodernistyczne, w którym okazało się, że od wielkiej sztuki ludzie wolą puszkę z pomidorową zupą,
malarstwo re-modernistyczne, z którego wynika, że sama zupa pomidorowa to jednak trochę za mało...

...z zastrzeżeniem, że trudniej jest wyznaczyć granicę między modernizmem i postmodernizmem, niż między renesansem a manieryzmem.

Malarstwo (jak i cała sztuka) wbrew buńczycznym deklaracjom artystów nigdy nie było zjawiskiem samodzielnym i zawsze można odnaleźć zjawiska głębsze, których było świadectwem (czasami rzetelniejszym, niż opracowania historyków). Historii sztuki nie tworzą dzieła "obiektywnie wartościowe" ale te, które znalazły mecenasa i dzięki temu przetrwały.
Historia mecenatu w sztuce jest być może ciekawsza od historii samej sztuki, a najciekawsze jest w niej rozdzielenie roli mecenasa i odbiorcy. Jeśli mecenas i odbiorca był bogatym ekscentrykiem, powstawały dzieła unikalne (nawet jeśli kuriozalne - w architekturze przypadek Gaudiego). Jeśli odbiorcą sztuki stał się anonimowy tłum, musi dominować sztuka, która odpowiada jego anonimowym gustom. Ale tłum nie jest mecenasem, bo jego pieniądze daje artystom ktoś inny. Czyim więc gustom odpowiada sztuka przeznaczona dla ludu?

W tym dziale przedstawiona jest historia malarstwa europejskiego, ale obejmuje ona również dzieje malarstwa amerykańskiego, które - poza nielicznymi wyjątkami - do pierwszej wojny światowej było stylistyczną kontynuacją sztuki europejskiej, do drugiej wojny swiatowej tworzyło podstawy własnej, nowoczesnej sztuki regionalnej, a po drugiej wojnie światowej stworzyło radykalne style awangardowe i na dwie dekady niemal całkowicie zdominowało sztukę europejską.

W dziale WPŁYWY znajduje się zestawienie najważniejszych malarzy i udokumentowanych relacji mistrz-uczeń. To jest materiał dla dociekliwych. Relacje te wskazują jednak najczęściej pierwszego nauczyciela artysty i nie zawsze określają jego własny, dojrzały styl. Wielcy artyści rzadko miewali wielkich mistrzów.

Poniżej znajduja się dwie tablice ułatwiające spojrzenie na historię malarstwa "z lotu ptaka".